RUSTAVELİ TİYATROSU

• Yazan: William SHAKESPEARE
• Yönetmen: Robert STURUA
• Dekor/Kostüm: M. SHVELIDZE
• Müzik: G. KANCHELI
• Koreografi: G. ALEXIDZE
• Yöneten Yardımcısı: L. TOKHADZE

OYNAYANLAR/CAST

• İngiltere Kralı Lear: G. KHARABADZE
• Goneril: T.JOKHADZE
• Regan: D. KHARSHILADZE- M. SURMAVA
• Cordilia: M. KAKHIANI
• Gloucester: A. MAKHARADZE
• Edmund: G. GAMKRELIDZE
• Edgar: T. GIORGADZE
• Alban Dükü: K. SAKANDELIDZE
• Cornwall Dükü: V. GOGITIDZE
• Kent Kontu/ Earl of Kent: M. JINORIA
• Soytarı: Z. PAPUASHVILIU
• Burgund Dükü: D. KVIRTSKHALIA
• Doktor: R. CHKAIZDE
• Fransa Kralı: D. UPLISASHVILI
• Oswald: D. PAPUAASHVILI

Toplu sahnelerde yer alan oyuncular:
S. ABRAMISCHVILI, I. APAKIDZE, Z. BARATASHVILI, T. GIORGADZE, P. GULEDANI, K. TAVARTKILADZE, M. LORIA, G. MGALOBLISHVILI, G. OTARASHVILI, T. SARALIDZE

“KRAL LEAR” ve YÖNETMEN ROBERT STURUA ÜZERİNE...

Gürcistan’ın başkenti Tiflis’teki ünlü Şeta Rustaveli Tiyatrosu ondokuzuncu yüzyılın ortalarında kuruldu. Yalnız Gürcistan’ın değil, dağılan Sovyetler Birliği’nin de en eski tiyatrolarından biri olarak tanınıyor. Ahmeteli ve Sturua gibi büyük yönetmenlerin sanat yuvası olan bu kurumun oyuncu ve yönetmen yetiştiren bir akademisi de var. 1938 yılında Tiflis’te doğan Robert Sturua bu okulda eğitim gördükten sonra Rustaveli Tiyatrosunda yönetmen olarak çalışmaya başladı. 1972 yılında tiyatrosunu uluslararası üne kavuşturdu. 1975 yılında gerçekleştirdiği “Kafkas Tebeşir Dairesi” yorumu ve müziğiyle 3. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali’nde beğeniyle izlenmişti. Bu yıl da aynı yönetmenin ve onun oyuncularının sunacakları “Kral Lear”ın ilginç yorumuna tanık olacağız. William Shakespeare’in dört büyük trajedisinden biri, önemli bir olgunluk dönemi ürünü olan “Kral Lear”, Robert Sturua’nın yönetiminde 1986 yılında sahnelendi. Rustaveli Tiyatrosu’nun onarım nedeniyle kapalı olduğu yıllarda bir başka salonda etkinliklerini sürdüren sanatçılar, onarım sonrası yuvaya dönüşü, tiyatrolarının yeniden açılışını bu görkemli oyunla yaptılar. “Kral Lear” 1975’den günümüze kadar Tiflis başta olmak üzere Moskova, New York, Milano gibi tiyatro merkezlerinde ve çeşitli festivallerde toplam 300 kez seyirci karşısına çıktı. Robert Sturua dünya klasiklerine, özellikle Shakespeare’in oyunlarına olan ilgisi ve başarılı yorumlarıyla ün yapmış bir yönetmendir. Rustaveli Tiyatrosunda gerçekleştirdiği “Kral Lear” ve “III. Ricard” dışında Tiflis Opera Tiyatrosunda “Othello” (1991), geçtiğimiz kış aylarında Finlandiya’lı sanatçılarla yapmış olduğu ortak çalışmanın ürünü olan, 19 Mart 1992’de Helsinki ramp ışıklarına çıkan “Yanlışlıklar Komedisi” bu ilginin kanıtları olarak sayılabilir. Haziran-Eylül 1992 tarihleri arasında Londra’da İngiliz oyuncularla “Hamlet” üzerine doğaçlama çalışmaları yapacak olan Sturua, ayrıca “Macbeth”in kanlı trajedisini sahnelemeyi planlıyor.

Sturua “Kral Lear” üzerinde çalışırken besteci Gia Kançeli de özgün müziği oluşturdu. Çevre tasarımını Marien Şvelidze (64) Avustralya’da yaptığı bir gösteri bağlantısı nedeniyle bu yıl Türkiye’ye gelemeyecek. Aynı zamanda oyunun başka birkaç sanatçısı da gene Avustralya’da tek kişilik gösteriler sunmak üzere kontratlar yapmış oldukları için yönetmen Sturua yenilediği bir kadroyla oyunu geçtiğimiz günlerde yeniden provaya aldı. Türkiye gösterimi için üç-dört sanatçının değiştiği oyunda Lear’ı ilginç yorumuyla Gegi Kharabadze, soytarıyı genç yetenek Zaza Papuaşvili sergileyecek. Gloucester Dükü rolünde ise her zamanki güçlü oyunculuğuyla Avtantil Kaharadze’nin Lera’in trajik sonuna nasıl yoldaşlık ettiğine İstanbul seyircisi tanık olacaktır.

Shakespeare’in soylu kahraman Kral Lear’in trajedisiyle halkının ayaklanmasına yenik düşen Gürcistan devrik Devlet Başkanı Gamzahurdia’nın sonu arasında benzerlik kuran Rustaveli Tiyatrosu Yöneticilerinden Gia Tevzadze bu konuda ilginç açıklamalar yaptı: “Robert Sturua’nın üstün sanatsal yeteneklerinin dışında az bulunur bir önsezi ve duyarlılığa sahip olduğuna inanıyorum. Bundan 13 yıl kadar önce Gürcü tiyatro yazarı Barbere Tutabeli’nin bir oyununu sahnelerken Gamzahurdia’nın kaderini, onun serüvenini yansıtmıştı. Bu oyunu tekrar gündemine alması için kendisini ikna etmeye çalışıyorum. Politik koşulları yoğun bir biçimde içeren ve şimdi yenilenmiş kadrosuyla daha bir dinamizm kazanmış olan “Kral Lear’in eskisinden daha etkileyici ve daha güncel olacağı kanısındayım.”

Yöneten ve yönetilen arasındaki ilişkinin en insanca yakınlık, sevecenlik ortamında bile otoriteden kaynaklanan hırs ve alışkanlıklarla nasıl yozlaşabileceğinin bir örneğini sunmayı amaçlıyor yönetmen... Çağdaş bir politik yorumla evrenselliği, çağımızın insan-devlet ilişkilerini irdeliyor. Gia Kançeli’nin “Kafkas Tebeşir Dairesi” için yapmış olduğu müziğin tınısı kulaklardan silinmeden , “Kral Lear” yok oluş ve yıkım öncesi bilinçlenmesinin müzikal ve duygusal yorumuna, bir R. Sturua-G. Kançeli sanat şölenine daha katılmaya hazırlanıyorum.
Belgi PAKSOY