Yerli ve uluslararası tiyatro ve dans topluluklarının izleyiciyle buluştuğu uluslararası bir etkinlik olan İstanbul Tiyatro Festivali, ilk kez 1989 yılında gerçekleştirildi. 1991 yılında Uluslararası İstanbul Festivali’nin çatısı altından çıkarak her yıl mayıs ayında düzenlenmeye başlayan festival Zehra İpşiroğlu (1991-93), Dikmen Gürün (1993-2012) ve Leman Yılmaz’ın (2013-21) direktörlüklerinin ardından küratoryal yaklaşımı benimsedi ve 2022’de festivalin ilk küratörü Işıl Kasapoğlu oldu. 2002’ye kadar her yıl, 2002‘den 2017’ye kadar iki yıl arayla mayıs ayında düzenlenen festival, 2017’de yıllık seyrine geri döndü ve kasım ayına taşındı. Festival, programındaki tiyatro, dans, performans ve farklı sahneleme türleri ile hem izleyiciye hem de sanat dünyasına farklı açılımlar kazandırıyor. Ulusal ve uluslararası, klasik ve çağdaş yorumlar, her yıl İstanbul Tiyatro Festivali merceğinden sahnelere yansıyor.

Farklı kültürler ve ülkeler arasında sanatsal anlamda kesişmelerin, benzerliklerin ve ayrılıkların altını çizmek amacıyla 1990’ların sonunda ortak yapımlara yönelen İstanbul Tiyatro Festivali’nin uluslararası ilk ortak yapımı Herakles Üçlemesi, Yunan Attis Tiyatrosu ile Türkiye’den oyuncuları bir araya getirdi ve üçleme İstanbul’daki prömiyerinin ardından Japonya, Yunanistan, Rusya ve Almanya’ya turneledi. Delphi Avrupa Kültür Merkezi ile işbirliği sürecinde Studio Oyuncuları’nın Oidipus Nerede? oyunu yurtdışına açılırken topluluğun Oidipus Üçlemesi Yunanistan’dan Japonya’ya ve Güney Amerika’ya davetler aldı.

2002 yılında, Nâzım Hikmet’in doğumunun 100. yılında, Genco Erkal’ın tasarladığı ve yönettiği Nazım’a Armağan adlı yapımla festival ilk prodüksiyonunu gerçekleştirdi. Atılan bu adım, izleyen yıllarda yerli toplulukların İstanbul Tiyatro Festivali’ne yeni projelerle katılmaları için zemin oluşturdu. Bu gelişme festivale her anlamda ivme kazandırdı ve bugün de kazandırmaya devam ediyor.

Festivalin bu bağlamda hayata geçirdiği çalışmalardan biri Tanztheater Wuppertal Pina Bausch ile 2003 yılında özel proje olarak gerçekleştirilen ve bugün hâlâ dünyayı dolaşan Nefes. Dünya prömiyerini festivalde yapan Zingaro Atlar Tiyatrosu’nun Battuta’sı; Old Vic Tiyatrosu, New York Lincoln Center, Singapur Repertuvar Tiyatrosu ve Atina Epidaurus Festivali’nin de aralarında bulunduğu kurumlarla ortaklık içinde sahnelenen Kevin Spacey’den III. Richard; İKSV’nin 40. yılında La Fura dels Baus’a sipariş edilen İstanbul, İstanbul, 2006 yılında festival kapsamında gerçekleştirilerek birçok topluluğu İstanbul’da buluşturan 4. Uluslararası Tiyatro Olimpiyatları, 2009 yılında Avignon Festivali, Atina & Epidaurus Festivali, Barcelona Grec Festivali ile birlikte kurulan Akdeniz Festivalleri Birliği Kadmos ve ilk adımları Piccolo Teatro di Milano ile birlikte atılan “Mediterranean Project” eğitim programı da yine bu doğrultuda yürütülen çalışmalar arasında. İstanbul Tiyatro Festivali ayrıca, Covid pandemisi döneminde BKM, DasDas, ENKA Sanat ve Zorlu PSM ile işbirliğiyle, ülkemizin kültür birikimine katkıda bulunacak yeni tiyatro yapıtları üretilmesi amacıyla başlatılan Ortak Yapım projesi kapsamında Ceren Ercan’ın Beni Sakın Yumruklardan oyununun prodüksiyonunu üstlendi.

1997 yılından bu yana her yıl bir Türk ve bir yabancı sanatçıya Yaşam Boyu Başarı Ödülü sunan İstanbul Tiyatro Festivali, eğitim projeleri, ortak yapımları ve günümüz toplumsal sorunlarına dair temalara değinen programıyla gösteri sanatları alanında ulusal ve uluslararası düzeydeki yeni yönelimleri ve çalışmaları İstanbul’a taşımaya devam ediyor.