DOSTLAR TİYATROSU
- Yazan: NAZIM HİKMET
- Uyarlayan ve Yöneten: Mehmet ULUSOY
- Yönetmen Yardımcılarır: Fatoş SEZER ULUSOY, Zeynep IRGAT
- Gölge oyunları ve masklar: Mehmet GÜLERYÜZ
- Müzik: Adil ARSAN, Chaplin, Kudsi ERGUNER, MOZART, PIAZZOLA, Ruhi SU, Okay TEMİZ, Geleneksel Afrika Türküleri
- Afrika Maskları: Rene LOISE
- Giysi ve Makyaj: Fatoş SEZER ULUSOY
OYNAYANLAR
- Nazım, Bulut: Genco ERKAL
- Derviş, Tekerlemeci, O: Jülide KURAL
- Kıç Maskı: Erol DURAK
- Kara Seyfi: Erdoğan AKDUMAN
- Taranta Babu: Nazan EKİNCİ
- Tavşan, Kantocu, Raşel: Zeynep ERKEKLİ
- Güvercin, Göbek Maskı, Zeynep: Zeynep IRGAT
- Devedikeni, İşçi: Cem BENDER
- Galip, Boyun Maskı: Cüneyt UZUNLAR
- Fuat: Serdar BORDONACI
- Bedreddin: Ömer ÇOLAKOĞLU
- Uyarlayan ve Yöneten: Mehmet Ulusoy
BİR NAZIM HİKMET ŞÖLENİ
Sevdalı Bulut, doğumunun 90. Yılında görsel öğelerle zenginleştirilmiş bir Nazım Hikmet şöleni. İnsan sevgisiyle, insan kavgasıyla, insan dostluğuyla dolu bir şiir, masal, düş ve gerçek evreni. Sevdalı Bulut’un Nazım Hikmet’le özdeşleştirildiği bir evren...
“Şiirimin kökü yurdumun topraklarındadır.” diyor ozan. “Ama dallarıyla bütün topraklarda.” Ve Sevdalı Bulut’ta Kuvayi Milliye’den, Taranta Babu’ya Mektuplar’dan, Şeyh Bedrettin Destanı’ndan, Memleketimden İnsan Manzaraları’ndan dizeleriyle tüm ülkelere, tüm insanlara uzanıyor.
Halilleri, Garip Ustaları, İsmailleri, Şoför Ahmetleri sanki tek tek yaşıyor hapishanede ve bu yaşamı Genco Erkal dile getiriyor sıcaklığı, duygusallığı, sevecenliği, yalınlığı, gülünçlüğü ve gerçekliğiyle.
Sevdalı Bulut, Mehmet Ulusoy’un, Nazım Hikmet’in aynı adlı masalından, şiirlerinden, geleneksel tekerlemelerden yola çıkarak 1973’te yaptığı bir montaj. Yönetmen, oyunun bugün Dostlar’la çalışırken yeniden kurulduğunu belirtiyor ve “eskiye dönmedik” diyor. Ulusoy’un bu ilginç çalışması birbirini tamamlayan üç değişik planda incelenebilir.
- Masal, tekerleme ve şiirin düş ve gerçek arasında gidip gelerek her birinin kendi diyalektiğini yeni bir metne taşıması.
- Bu metnin fantezi ağırlıklı öğelerle (Bidonlar, masklar, gölge oyunları gibi) desteklenerek anlatımda görsel bir çarpıklık kazanması.
-Oyuncuların da bu görsel anlatımın bir parçası olarak fantezi içinde gerçeği vurgulamaları.
Kurguda şiir, tekerleme ve masal birbiri üstüne binerken gerçekten hayal dünyasına, hayal dünyasından gerçeğe geçişlerde Nazım Hikmet dizeleri kalıyor kulaklarda: “Yarısı buradaysa kalbimin, yarısı Çin’dedir doktor.”
“Ve deli rüzgâr çarpınca yüreğe bin parça etti onu. Ve bin yürek oluştu.” Görselliğin vurgulanmasında temelde gölge oyunlarından yola çıkmış Ulusoy. Jelatin kâğıtları üzerinde Güleryüz’ün renklerini taşıyan bulutlar, kalpler, gözyaşları, çiçekler, yılanlar, ağaçlar, Ayşe’nin ve Sevdalı Bulut’un kâh perde önündeki asıllarıyla kâh perde gerisindeki suretleriyle kucaklaşırken bir hayal gücü ve gerçek iç içeliğidir yaşanan. Ayşe’nin bir kilim üzerinde yeşeren verimli bahçesi de yine yönetmenin seyirlik oyunlardan yola çıkarak geliştirdiği fantezinin bir başka ürünüdür. Bu Kara Keyfi’nin topraklarından Şeyh Bedrettin Destanı’na uzanan ince bir yoldur da.
Bidonlar kâh dağ, kâh deniz, kâh sırtta yük, yolda teker. Ulusoy’un çok yönlü anlatım biçiminin ana unsurlarından biri. Oyuncuların bidonlarla alışverişi, fantezide gerçeği vurgulamayı amaçlayan bir bulgu.
Yine Güleryüz’ün metalik renkli, çelik görünümlü çarpıcı masklarıyla masalsı renkli gölge oyunları arasındaki iç içelik ve çelişki de fantezi süzgecinden geçerek metni destekleyen bir gerçek. Bu geçişler, yerel tonlardan Afrika ezgilerine, poptan klasiğe değişik renkler taşıyan, müzik düzenleme de görülüyor.
Nayın bir deliğinden fırlayarak yeryüzüne düşen Kara Seyfi (Erdoğan Akduman), Ulusoy’un masalsı anlatım biçiminde çizdiği grotesk tiplemeyle sömürgen güçleri simgeliyor. Güldürü çizgileri içinde Deve Dikeni’yle (Cem Bender) birlikte gülünç olmayanı vurguluyor. Tekerlemeci (Jülide Kural)uç-uç böceğinin kabuğunu anımsatan bakır maskıyla fantezinin bir başka boyutu. Dansıyla, dinamizmiyle, değişkenliğiyle masalın ta kendisi. Derviş’in (Erol Durak) bilgeliği, Ayşe Kız’ın (Nazan Ekinci) yumuşaklığı bu çağdaş masala renk katıyor. Ve tüm oyuncular Zeynep Irgat’tan Zeynep Erkekli’ye sevgiyle taşıyor Sevdalı Bulut’u. Sevdalı Bulut, Dostlar Tiyatrosu için yeni bir anlatım, yeni bir kan. (Dikmen Gürün, Cumhuriyet Aralık 1991)
