TARİH VE MEKÂN
21.11.2017, 20.30
22.11.2017, 20.30
Kenter Tiyatrosu
Yaklaşık 90’ sürer; ara yoktur.
Türkçe; İngilizce üstyazılı.
DOSTLAR TİYATROSU
- Yazan: Matei Visniec
- Çeviren: Zeynep Irgat, Osman Senemoğlu
- Yöneten: Genco Erkal
- Sahne Tasarımı ve Kostüm: Claude Leon
- Dramaturji: Genco Erkal
- Video ve Ses Tasarımı: Ümit Kıvanç
- Müzik: Nâzım Çınar
- Işık Tasarımı: Hakan Özipek
- Görüntü Araştırma: Melih Tatlıcan
- Oynayanlar (alfabetik sırayla): Şirvan Akan, Ayşe Lebriz Berkem, Lütfi Can Bulut, Cem Çetin, Genco Erkal, Yiğit Yarar
Mültecilerin, gözümüzün önünde cereyan eden hayatta kalma mücadeleleri, Matei Visniec imzalı gerçekçi ve yer yer absürd tınılı bir oyunla, Genco Erkal eliyle sahneye taşınıyor. Genco Erkal’ın sık tasarladığı bir tür olan belgesel tiyatro formunda karşımıza çıkacak olan oyun, hem tasarım dili hem de söylemiyle seyirciyi işin içine dahil ediyor. “Ülkelerimiz ölüyor, bir ülke ölmeye başladıktan sonra yapacak bir şey yoktur” diyen Göçmenleeeer; gezegenin bu en çok kanayan yarasının her bir boyutunu fragman fragman ele alarak, durumun bir fotoğrafını çekiyor.
DOSTLAR TİYATROSU 1969 yılında kurulan Dostlar Tiyatrosu ilerici-toplumcu sanat doğrultusunda benimsediği ilkelerle, sürekli bir araştırma, deneme ve yaratma eylemi içinde seyircilerine 48 yılda 61 yapım sunmuş; bunun yanı sıra, zaman zaman düzenlediği tiyatro kursları, koro çalışmaları, oluşturduğu amatör işçi tiyatrosu grubu ve çağdaş halk dansları grubu gibi yan kuruluşlarla da bir kültür ve eğitim merkezi niteliğini kazanmıştır.
Yetmişli yıllarda belgesel tiyatroya özel bir önem veren topluluk; Alain Decaux’nun Rosenbergler Ölmemeli, Enzensberger’in Havana Duruşması, Peter Weiss’ın Soruşturma adlı oyunları yanı sıra, Allende olayının irdelendiği Orhan Asena’nın Şili’de Av’ı, Türkiye’deki çarpıcı bir kömür madeni grevini anlatan Alpagut Olayı ve 2007’de Sivas’93 adlı oyunları sahneledi. Aynı dönemde Türk sanatçı ve edebiyatçılarının Dostlar Tiyatrosu tarafından sahneye uyarlanan eserleri arasında ise; ünlü çizgi-roman Abdülcanbaz’ı, büyük gülmece ustası Aziz Nesin’in fıkra ve öykülerinden oluşan Azizname’yi, Nazım Hikmet’in şiirlerinden yola çıkarak kotarılan ve bir şiir-tiyatro denemesi olan Kerem gibi’yi, Yaşar Kemal’in romanından uyarlanan Ağrıdağı Efsanesi’ni sayabiliriz. Uyarlamalar dizisine son yıllarda Merhaba, Birtakım Azizlikler, Nazım Hikmet’ten uyarlanan Sevdalı Bulut, İnsanlarım, Yaşamaya Dair ve Can Yücel’den uyarlanan Can gibi oyunlar da katılıyor. Topluluk, Gorki’nin Düşmanlar, Satre’ın Nekrassov, Edward Bond’un Yaz, Vaclav Havel’in Largo Desolato ve Tankred Dorst’tan Oyuncu (Ben, Feuerbach) gibi, çağdaş dünya tiyatrosunun seçkin örneklerini seyircisine sunarken, bir yandan da Türkiye’nin toplumsal-politik-ekonomik düzeydeki serüveninin ürettiği sorunları ve olayları irdeleyen yazarlarla işbirliği yaparak, birçok yeni Türk oyununu sahneye çıkardı: Vasıf Öngören’den Asiye Nasıl Kurtulur?, Başar Sabuncu’dan Zemberek, Bilgesu Erenus’tan Ortak ve İkili Oyun, Macit Koper’den Sabotaj Oyunu, Yavuzer Çetinkaya’dan Gün Dönerken gibi.
Kuruluşundan bu yana seyirciyi düşünmeye yöneltici, tartışmacı bir tiyatro ortamı yaratma adına, sahnelemede ve oyunculukta “göstermeci” biçimi benimseyen topluluk, Brecht’in yapıtlarına da özellikle önem vermiş, Kafkas Tebeşir Dairesi, Galileo Galilei, Bay Puntila ve Uşağı Matti oyunlarının yanı sıra, şiir, şarkı ve öykülerden oluşan Brecht-Kabare, Ben Bertolt Brecht ve Yosma adlı müzikli gösterileri sahnelemiştir.
YÖNETMEN İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nü bitiren Genco Erkal 1959’dan başlayarak Türkiye’nin önemli özel tiyatro topluluklarında oyuncu ve yönetmen olarak çalıştıktan sonra, 1969’da bugün de sanat yönetmeni olduğu Dostlar Tiyatrosu’nu kurdu. Gorki, Brecht, Sartre, Peter Weiss, Steinbeck ve Havel gibi yabancı yazarlar yanı sıra, Aziz Nesin, Haldun Taner, Nazım Hikmet, Refik Erduran, Vasıf Öngören, Orhan Asena ve Can Yücel gibi Türk yazarlarına ait oyunları yönetti. Roman, öykü ve şiir gibi değişik türlerden tiyatroya uyarlamalar yaptı, oyunlar çevirdi, Sivas 93 adlı belgesel oyunu yazdı. Çeşitli ödüller kazandığı ünlü rolleri arasında Aslan Asker Şvayk, Gogol’ün Bir Delinin Hatıra Defteri, Brecht’in Galileo’su, Maxwell Anderson’un Yalınayak Sokrates’i, Nazım Hikmet’ten Kerem gibi, Can Yücel’den Can ve Howard Zinn’den Marks’ın Dönüşü sayılabilir. Senfonik konserlerde Prokofyev’in Peter ile Kurt, Stravinsky’nin Askerin Öyküsü ve Fazıl Say’ın Nâzım adlı yapıtlarını anlatıcı olarak seslendirdi. Önemli uluslararası film festivallerinde gösterilen ve birçok ödül kazanan At, Faize Hücum, Hakkâri’de bir Mevsim ve Camdan Kalp adlı filmlerin başrolünde oynadı. TRT için Haldun Taner’in ünlü müzikli oyunu Keşanlı Ali Destanı’nı yönetti ve oynadı. Değişik yıllarda defalarca “Yılın En İyi Erkek Oyuncusu”, “En İyi Tiyatro Yönetmeni” seçildi. 1982 ve 1983 yıllarında “En İyi Sinema Oyuncusu” olarak Antalya Film Festivali’nde iki kez Altın Portakal aldı. Pek çok kez Yaşam Boyu Başarı ve Onur ödülleri kazandı. 1993’ten bu yana Paris’te ve Avignon Festivali’nde Fransızca da oynamaya başlayan Genco Erkal, üç Fransız yapımında rol aldı: Nazım Hikmet’ten Sevdalı Bulut, Philippe Minyana’dan Ou vas-tu Jérémie? ve Paulo Coelho’nun ünlü romanından uyarlanan Simyacı.
